1 Đời nhà Minh truyền đến vua Sùng Trinh thứ mười tám bị Lý Tự Thành dấy quân làm phản soán nước. Ngô Tam Quế thấy thế lực quân Mãn Châu mạnh như vũ bão, mở cửa quan đầu hàng.
2 Mười một năm về trước, niên hiện Càn Long đệ thập nhất niên, tại địa giới giữa hai tỉnh Thiểm Tây, Cam Túc, dưới chân ngọn Bạch Dương lãnh thuộc dãy Tần Lĩnh sơn cao ngất từng mây, vách đá xanh rêu nhấp nhô giữa những chồm bạch dương cổ thụ gốc lớn hàng ôm, ẩn hiện một thảo trại gồm có trên hai mươi nóc nhà rộng rãi phong quang.
3 Trong khi Trường Mâu Cam Kiến Khường hùng cứ nơi cao sơn ở giáp giới đất Thiểm Tây thuộc Đan Châu thì cách đó chừng bảy mươi dặm có trên tặc đạo họ Tăng tên Ân tước hiệu Độc Nhãn Long chiếm cứ ngọn Độc sơn, dưới trướng tập họp được hai ngàn lâu la chuyên cướp bóc khách thương, chận người đi đường đòi tiền mãi lộ, đánh phá các làng mạc châu, huyện đoạt của giết người, hiếp trác phụ nữ, khiến dân chúng lầm than khổ sở vô cùng, sống trong lo sợ không còn biết chi là ngày mai cả.
4 Tên cường đạo chạy khỏi, Cam Phúc, gia nhân trung thành của Trường Mâu vội theo xem, thấy tên hung hăng đã mất dạng, liền trở ra bảo mọi người và gọi Triệu thị.
5 Ra khỏi Mã Dương cương, ngày đi đêm nghỉ, lúc vào tửu quán, khi trọ sơn thôn, năm ngày Lã Mai Nương, Cam Tử Long đi tới đất Cẩm Châu thuộc Trực Lệ. Đường hiểm trở đất lẫn với đá sắc như dao.
6 Ngày đi đêm nghỉ ròng rả hơn ba tháng trời. Khi đi dưới đồng bằng lúc băng rừng vượt núi, Mai Nương, Tử Long mới lọt vào thung lũng thuộc dãy Tần Lĩnh sơn vách đã chênh vênh lúc hiểm vươn thẳng lên không trung như những võ sĩ khổng lồ giơ tay quyền thách thử trời xanh.
7 Trưa hôm ấy, sau khi bãi triều, Càn Long về thẳng Nhân Hòa điện. Thái giám Vinh Lộc vừa dưng trà thì nội thị vào tâu có quan Nội vụ Thị lang là Hòa Thân xin yết kiến có việc cơ mật.
8 Một chiều Xuân gió phơn phớt lạnh, ánh kim ô đỏ ối nhuộm đầu non, xa xa chặng Cối Kê Sơn tím ngắt vạch ngang trời như một nét phá tuyệt đẹp trong bức họa phong cảnh sơn cước hữu tình.
9 Hôm sau, Mai Nương, Tử Long trang phục giả làm khách hành hương, gởi bảo kiếm, hành lý lại chủ quán. Tử Long nói :- Nghe đồn, Túc Kỳ châu có ngôi Thiên Sơn đại thiền viện, chẳng hay đi ngã nào?Chủ quán đáp :- Dạ, ở Bắc môn ngoại thành, nhị vị dùng kiệu đi cho tiện.
10 Bốn người về đến quán trọ Chấn Hưng, chủ quán rất đỗi mừng rỡ :- Thấy nhị vị đi mãi không về tôi đang định lên trình quan. Lâm thái thái nói :- Tên ác tặc đó trốn vào Thiên Sơn tự nhưng lại chạy thoát rồi.
11 Nghe Lâm thái thái kể câu chuyện đau thương, Mai Nương, Tử Long lấy làm thương cảm, ngậm ngùi tiếc thay cho khách anh hùng họ Lâm vô tình thọ nạn. Bất giác hai người lại nghĩ chính mình đây cũng đang giang hồ bôn tẩu chỉ vì mối thú nhà nên chẳng khỏi sốt ruột nóng lòng.
12 Sáng hôm sau, Song hiệp và mẹ con Lâm gia lên đường. Vó câu dong ruổi, bốn người vừa đi vừa chuyện trò tương đắc trong khung cảnh trời mây lồng lộn, núi non hùng vĩ, rừng cây xanh ngắt bạt ngàn, chẳng mấy chốc đã hoàng hôn và Khương gia thôn cũng đã ló dạng xa xa phía trước.
13 Chờ tiều phu đi khuất, Song hiệp thúc ngựa lên đường rong ruổi. Mai Nương nói :- Thái độ của gã vua rượu hôm qua kỳ cục nhỉ. Gã bỏ đi lúc nào không hay, e chúng ta làm quen sao?- Ngu huynh vẫn tiếc không được quen biết danh hiệu của nhân tài ấy.
14 Sau khi từ biệt Cửu môn Đề đốc, Nhan Như Lâm rời khỏi Hải Biên quan, Vua Càn long và Chu Nhật Thanh ngày đi đêm nghỉ, lúc tiện chân đi bộ, khi mệt mỏi thuê xe, non xanh nước biếc hữu tình, qua các đại, tiểu trấn nhà cửa san sát như bát úp, dân cư đông đảo vui vẻ trong cảnh phồn thịnh thái bình.
15 Nhà Vua thấy dòng Trường Giang ngoạn mục bèn cùng Chu Nhật Thanh tiếp tục cuộc hành trình dọc theo mé sông, nhằm hướng Kim Thành huyện đi tới. Một hôm đến huyện thành trời vừa đúng Ngọ.
16 Tại Triều Dương huyện thuộc thủ phủ Nam Kinh, có một tiệm bán tơ lụa lớn dưới bảng hiệu Vạn Xương. Chủ nhân Vạn Xương hiệu là Phương Đức tự Tế Hanh năm ấy tuổi ngót lục tuần, tánh tình hiền hậu, sinh quán ở Quảng Đông.
17 Nói về Lý Tiểu Hoàn, sáng hôm Lôi Lão Hổ trấn đài tiếp chiến Phương Thế Ngọc, nàng thấy nóng ruột lạ thường và linh cảm xảy ra chuyện bất tường. Khi họ Lôi ra võ đài rồi, nàng liền theo gia nhân đi theo và dặn rằng :- Nếu thấy sự gì lợi hay bất lợi cho giáo đầu, ngươi phải lập tức về báo cho ta hay nhé.
18 Nói về Song hiệp Lã Mai Nương, Cam Tử Long khi rời khỏi Tần gia trang ra khỏi đất Lạc Dương, bèn qua Bảo Định, Thiên Tân vào Bắc Kinh du ngoạn theo lời Thiên Bôi Tử Ngũ Bạch Đường hỏi thăm đến Thủy Tiên lầu, nơi mà trước đây bằng hữu của họ Ngũ là Lý Phúc Vĩnh gặp Tăng Tòng Hổ qua lại chè chén.
19 Song hiệp và Bốc Đề Nhĩ theo đường cũ trở về Quan nội, vào Trương Gia Khẩu, thuật chuyện phá tan bọn cướp Hổ Đầu sơn cho Lý Phúc Vĩnh nghe và cho biết Tăng Tòng Hổ không còn ở núi Hổ Đầu nữa.
20 Ngày đi, đêm nghỉ, thầy trò Lã Tứ Nương theo đường cũ vào đất Trực Lệ về thẳng Mã Dương cương. Ngót hai năm mới trở về chốn cũ, Song hiệp hồi tưởng lại cũng trên con đường cũ ấy, mười mấy năm trước, hai người còn thơ ấu tung tăng cầm tay nhau bò lên núi, ngây thơ chẳng biết thẹn thùng.