1 Tóc em vừa chấm bờ vai,
Bẻ hoa dưới ánh ban mai trước nhà.
Chàng từ cưỡi ngựa trúc qua,
Nghịch đùa tung quả mơ hoa quanh giường(1).
===========================================
Trang 1: Đây là Tằm
Đầu thế kỷ XIX, năm Nhâm Tuất (1802), sau khi thống nhất Đàng Trong Đàng Ngoài và đánh bại triều Tây Sơn, Nguyễn Ánh lên ngôi, lấy niên hiệu Gia Long.
2 Sáng sớm tinh mơ, gà vừa cất tiếng gáy là Tằm đã ra ngoài sân, cầm chổi cỏ quét lá. Tối qua Tằm nằm thao thức suốt, mãi đến đầu giờ Tý(5) mới thiêm thiếp đi được.
3 Vì Tằm mà mình bị ăn đòn, Tưởng ức lắm. Nhưng nhờ vậy, cậu mới phát hiện ra con nhỏ quê mùa ấy không phải thứ vừa đâu. Tuy không rõ Tằm mưu mẹo thế nào nhưng cậu dám cá, nhỏ chẳng hề hiền lành hay nhút nhát như cái dáng vẻ bề ngoài đó.
4 Sau vụ bị cho uống thuốc xổ, phải vào nhà xí ba lần, là Tưởng càng ghét cay ghét đắng Tằm hơn. Cứ suốt ngày nghĩ phải tìm cách gì để tống khứ con nhỏ quái quỷ ấy ra khỏi Triệu gia thật nhanh.
5 Trưa tan tầm, Tưởng vừa đi vừa đá trái dừa khô lăn lốc trên đường đê. Sáng nay Liêm đột nhiên bị cảm phong hàn nên không đến trường cùng cậu. Nghĩ đến cảnh chỉ mỗi mình với Tằm ngồi trong xe ngựa là Tưởng muốn trúng gió rồi nên bảo với Ngãi mình đi bộ đến trường.
6 Sáng vừa vào lớp thầy Vãn, Tưởng đã ra dấu cho thằng Bùa ra ngoài hỏi chuyện. Tất nhiên là về vụ hắn trả đũa Tằm trưa hôm qua. Cậu hỏi hắn đã làm gì. Hắn cười hềnh hệch, bảo là xô Tằm té xuống bờ sông Kê định cho ma nữ kéo dìm luôn.
7 Người đâu gặp gỡ làm chi,
Trăm năm biết có duyên gì hay không. . . ?(8)
================================================
Năm Bính Dần (1806). Ba năm sau.
8 Trưa đó, nhân lúc mọi người đã ngủ, Tưởng âm thầm đi ra nhà củi. Nhìn trước nhìn sau, cậu bước đến bên ô cửa sổ nhỏ xíu, cất giọng gọi khẽ. Rất nhanh, gương mặt Tằm xuất hiện đằng sau mấy thanh gỗ chắn ngang, ngạc nhiên:
"Sao cậu lại ra đây?"
"Ta đến thăm ngươi chứ còn gì nữa.
9 Ngồi ngóng chuyện chẳng được bao lâu, ba đứa trẻ đã nghe Triệu xã trưởng bảo, các con ra ngoài chơi đi để ta và quan tri huyện trò chuyện riêng. Không lâu sau, Quyên cũng đứng dậy và xin phép cha ra vườn chơi.
10 Tằm lại hay chuyện Tưởng thả đôi hạc của lão Hoan nên bị Triệu xã trưởng phạt gậy, đã vậy còn bị bắt quỳ gối đến tối. Thậm chí đến giờ dùng cơm, ông cũng không cho người đi gọi cậu.
11 Kể từ sau buổi trưa hôm đó, Tưởng nhận ra hình như mình có bệnh. Trong đầu cậu luôn hiển hiện bóng dáng của Tằm, thỉnh thoảng chỉ nhìn thoáng qua một tà áo thôi cậu cũng ngỡ là nhỏ.
12 Trên đời này, những chuyện được coi là kỳ lạ thường liên quan đến ma quỷ hoặc thánh thần. Nhưng đôi khi, nó lại không thuộc về cả hai thứ ấy.
Những ngày qua trong nhà họ Triệu đã xảy ra một chuyện vô cùng kỳ quặc.
13 Tưởng không biết nói gì trước dáng vẻ buồn rầu của Quyên. Thường ngày bị bám theo suốt nên đâm ra bực mình nhưng nay nghe nhỏ bảo phải rời khỏi xã Thổ thì cậu có đôi chút tiếc nuối.
14 Hữu duyên thiên lý năng tương ngộ,
Vô duyên đối diện bất tương phùng. (10)
========================================
Năm Kỷ Tỵ (1809). Ba năm nối tiếp nhau, chớp mắt đã trôi qua mau chóng.
15 Sáng ra, Liêm dậy sớm, lòng tự dưng nôn nao kỳ lạ nên chẳng biết phải làm gì đành vào thư phòng đọc sách. Khác với mọi lần, cứ hễ cầm sách lên là mắt không rời đi chỗ nào nữa ấy vậy bây giờ cứ chốc chốc cậu lại nhìn ra cửa sổ như nhung nhớ điều gì.
16 Trước biểu hiện sốt sắng từ Tưởng, Tằm buồn cười rồi chậm rãi mở tờ giấy ra xem. Quả nhiên là thơ tình. Nét bút thanh thoát, lời thơ ý nhị nhưng rõ ràng mang nỗi niềm thương nhớ.
17 Qua hôm sau, Tằm vừa từ dãy nhà sau đi ra thì bất ngờ chạm mặt Tưởng. Như mọi lần, Tằm sẽ cúi chào cậu ấy thế mà lúc này lại chỉ đứng ngây ra. Dòng suy nghĩ của Tằm trở nên bất định, bởi vô số hình ảnh ngày hôm qua cùng lúc tái hiện.
18 Tằm thấy Tưởng bước vào cái sân gạch. Hẳn cậu vừa từ võ quán trở về. Tằm mau chóng đi đến thưa, bà Tư đang chờ cậu bảo là có chuyện quan trọng. Tưởng gật đầu toan quay lưng đi thì bắt gặp ánh mắt Tằm hướng lên vầng trán mình.
19 Lúc này, Tưởng đang bị Liêm kéo một góc khuất giữa con phố hội nhộn nhịp. Cậu thắc mắc không rõ anh trai định làm gì mà lại kéo mình đến đây. Đưa mắt nhìn trước sau một lúc, bấy giờ Liêm mới quay qua Tưởng đang khó hiểu.
20 Tưởng bây giờ là bao giờ,
Rõ ràng mở mắt còn ngờ chiêm bao.
Giọt châu thánh thót nghẹn bào,
Mừng mừng tủi tủi xiết bao là tình. (13)
====================================
Năm Tân Mùi (1811).