1 Bấy giờ là những ngày cuối tháng Tư. Trời bắt đầu vào hè. Hơn mười ngày nay, chiến trận đã tiến xa về phía Nam. Tuy nhiên, tại thành Thăng Long, tình hình càng ngày càng căng thẳng, cộng thêm cái oi bức của đầu hạ, khiến cho không khí trở nên rất ngột ngạt.
2 Từ cửa Tướng Phủ phía Ðông kinh thành Thăng Long, đi ngợc về hướng Ðông Bắc chừng ba dậm, khách bộ hành sẽ tới bến đò Anh Vũ trên cửa sông Tô Lịch, nơi con sông này tiếp giáp sông Nhị.
3 Trúc xinh, trúc đứng đầu đìnhEm xinh, Em đứng một mình cũng xinhTrúc xinh, trúc đứng bờ ao Em xinh, Em đứng chỗ nào cũng xinh Nàng đó. Khi vận triều phục thì nàng là một Thiên Kim Công Chúa.
4 Anh Vũ quán đã mở cửa lại. Tuy phố chợ không còn khách thương hồ qua lại như xưa, nhưng dân tỵ nạn bốn phương đổ về, khiến bến Anh Vũ đông nghẹt thuyền bè đủ loại.
5 - Thưa, cậu dè dặt như vậy rất phải. Quân giặc rất nham hiểm, chúng dùng lợi danh, dọa nạt, hình phạt dã man để lung lạc dân ta. Ngay cả những người trong một gia đình, nếu không biết cảnh giác, cũng dễ bị mắc mưu chúng để đi đến chỗ phản bội lẫn nhau.
6 Bên kia sông Tô Lịch, đối diện với Bắc thành Ðông Quan là một bãi sậy chạy dài từ vùng Võng Thị đến Cần Vũ Quán. Dưới triều Trần, khu vực này rất sầm uất.
7 Ðêm đã khuya, những thuyền chài trên hồ Dâm Ðàm đã lên đèn. Ðâu đó, những ánh lửa chập chùng ẩn hiện, soi bóng trên dòng nước tịch mạch, thê lương. Không một tiếng động nào, ngoài tiếng sóng nhè nhẹ vỗ vào mạn thuyền.
8 Ðối với một số đông người Nam, cuộc tiến binh của quân Minh vào đất Ðại Ngu là một sự kiện không mấy quan trọng. Họ nghĩ rằng rồi đây, một triều chính khác hơn họ Hồ sẽ lên cai trị giang sơn đất nước.
9 Trời hừng đông, Lê Hoàng Quân và Nguyễn Cảnh Dị tìm đến khu lều vịt. Thật hoang tàn. Mấy túp lều đã cháy rụi từ lúc nào. Rải rác quanh bãi cỏ, nhiều xác chết nằm bên những vũng máu chưa kịp khô, nhảy nhụa trên đám cỏ xanh còn đẫm sương đêm.
10 Căn phòng tối như bưng dù có một cánh cửa sổ mở nhìn ra vườn sau của Anh Vũ Quán. Ánh trăng suông lạnh lẽo mờ chiếu trên mấy lối đi trải đá. Những bụi hoa ngả bóng tạo nên những khoảng đen trên thảm cỏ.
11 Con thuyền cập bến thì trời đã chiều hôm. Ráng chiều phản chiếu xuống làm đỏ rực mặt nước biển , giòng Trường giang trở thành một giòng sông máu. "Ðây Bạch Ðằng Giang, sông hùng dũng của nòi giống Tiên Rồng, giống anh hùng Nam Bắc Trung.
12 Ðường thiên lý có dài, nhưng lữ khách rồi cũng sẽ tới miền quê yêu dấu. Nhưng đường thiên lý của Mai Lan thì hầu như vô tận. vì quê hương nàng đã bỏ lại đang sau.
13 Gần một tháng trước đây, ngày nào chùa cũng vui như hội. Tin tức từ Trường An gửi về báo cho biết Giản Ðịnh Vương Quĩ đã xưng đế hiệu Giản Ðịnh Hoàng Ðế để tiếp nối nghiệp nhà và hô hào toàn dân vùng dậy đánh đuổi quân Minh xâm lăng.