61 “Nếu ấn tượng đầu tiên khi nhìn ngôi nhà của Stoichev đã bất chợt làm dâng lên trong cha nỗi thất vọng, thì ấn tượng ban đầu khi thấy tu viện Rila lại làm cha choáng ngợp nỗi kinh sợ.
62 “Hiếm có khoảnh khắc nào trong những năm nghiên cứu, viết lách và suy tư của cuộc đời mình lại khơi lên trong cha một sự thấu ngộ bất ngờ như giây phút Helen thốt lên suy đoán của cô trong thư viện ở Rila.
63 Barley đứng cạnh tôi trong phòng khách sạn của cha, ngắm nghía cái đống hỗn độn kia, nhưng nhanh hơn tôi, anh nhận ra ngay những gì tôi đã không chú ý - mớ giấy tờ sách vở trên giường.
64 “Chúng ta thấy Stoichev đang ngồi tại bàn thư viện, vẻ phấn khích. Ranov ngồi đối diện, nhịp ngón tay lên mặt bàn, thỉnh thoảng liếc nhìn tập tài liệu mà vị học giả già để qua một bên.
65 Tháng Sáu 1962 Con gái thương yêu, Con biết không, chúng ta giàu có vì một vài điều kinh khủng đã xảy ra với mẹ và cha con. Mẹ để lại hầu hết số tiền đó cho cha để cha chăm lo cho con; nhưng mẹ vẫn còn đủ để dấn thân vào một cuộc kiếm tìm dài đằng đẵng, một cuộc vây hãm.
66 “Cha dậy sớm trên chiếc giường xếp trong phòng ngủ nam khu nhà trọ tu viện Rila; ánh mặt trời chỉ mới bắt đầu le lói qua những khung cửa sổ nhỏ nhìn ra sân trong, vài du khách vẫn còn ngon giấc trên những chiếc giường xếp khác.
67 “Cha bực mình khi Ranov rất miễn cưỡng đưa chúng ta đến Rila, nhưng khi gã tỏ vẻ nhiệt tình đưa chúng ta đến Bachkovo thì cha còn thấy bực hơn. Trong suốt chuyến đi, gã chỉ trỏ đủ loại cảnh đẹp này nọ, nhiều thắng cảnh thật sự thú vị, bất chấp những lời bình luận lung tung của gã.
68 Tháng Chín 1962 Con gái thương yêu, Quỷ tha ma bắt cái thứ tiếng Anh chết tiệt này! Nhưng khi mẹ cố viết cho con bằng tiếng Hungary, dù chỉ vài dòng, mẹ biết ngay là con không hiểu.
69 “Hai ngày ở Bachkovo là hai trong những ngày dài nhất cuộc đời cha. Cha muốn mau mau chóng chóng đến cái lễ hội hứa hẹn ấy ngay, muốn nó diễn ra tức thì, để chúng ta có thể đi theo một từ của bài hát đó - rồng - tới chính hang ổ của nó.
70 Tháng Mười hai 1963 Con gái thương yêu, Lúc này mẹ đang ở Napoli. Năm nay, mẹ sẽ cố tìm kiếm một cách có hệ thống hơn. Thời tiết tháng Mười hai ở Napoli rất ấm, thật tốt, vì mẹ đang bị cảm lạnh.
71 “Khi chúng ta nhìn thấy bức ảnh thánh trong tay Baba Yanka, cha không biết ai há hốc miệng kinh ngạc trước, cha hay là Helen, nhưng cả hai chúng ta đều kìm nén phản ứng của mình ngay lập tức.
72 “Cha ước gì có thể nói mình đã có một hành động dũng cảm, hoặc có ích, hoặc ôm Helen trong vòng tay để chắc chắn cô sẽ không ngất đi, nhưng cha đã không làm gì cả.
73 Tháng Năm 1954 Tôi không biết mình viết những dòng chữ này cho ai, và niềm hy vọng có ai đó sẽ tìm thấy chúng cũng rất mong manh, nhưng tôi cảm thấy sẽ là có tội nếu không cố ghi lại những hiểu biết của mình trong khi còn có thể, và chỉ Thượng đế mới biết tôi còn bao nhiêu thời gian nữa.
74 “Helen đưa hai ngón tay sờ lên trán cha mình, tựa như đang làm dấu thánh ban phước lành. Mẹ đang nén những tiếng nức nở. ‘Làm sao chúng ta có thể đưa ông ấy ra khỏi nơi này? Em muốn chôn cất ông ấy.
75 “Sau chuyến phiêu lưu trong hầm mộ, phòng khách phía trước của gia đình Bora trông giống như một thiên đường nơi hạ giới. Quả là cực kỳ thoải mái khi trở lại nơi này, với cốc trà nóng trong tay - tuần lễ đó thời tiết đã chuyển lạnh, một đợt lạnh hiếm hoi vì đã vào tháng Sáu - Turgut đang ngồi trên chiếc trường kỷ bọc nệm mỉm cười với chúng ta.
76 “Phần cuối câu chuyện của cha có lẽ là phần khó kể nhất, bởi bất chấp mọi điều, nó đã khởi đầu với vô vàn hạnh phúc. Chúng ta yên lặng trở về trường đại học và tiếp tục trở lại công việc của mình.
77 “Cha đã ở lại thị trấn Les Bains ba tuần lễ, cùng với cảnh sát địa phương và một đội đặc nhiệm được gọi từ Paris đến để sục sạo những vách đá và khu rừng.
78 Barley và tôi ngồi nhìn nhau, trước mớ bưu thiếp của mẹ tôi. Giống như những lá thư của cha, chúng quá ít thông tin để tôi có thể hiểu nhiều hơn về tình hình hiện tại.
79 Khách sạn ở Les Bains rất tự hào về căn phòng ách có trần cao vút, được trang bị lò sưởi của mình, và tay quản lý ách sạn đã cho đốt lửa lò sưởi và nhất quyết đóng cửa phòng ách ông cho những vị ách ác vào.
80 Một vài năm trước đây, một cơ hội kỳ lạ đã tự bày ra trước mắt tôi lúc tôi đang ở Philadelphia tham dự một hội nghị quốc tế quy tụ các nhà sử học chuyên về thời Trung cổ.