Bởi Vì Thấu Hiểu Cho Nên Từ Bi Chương 7
Chương trước: Chương 6
Tái sinh sau tai nạn
Tất cả những gì liên quan đến việc cho và nhận niềm vui, đều không cần tính toán chi li nữa. Tính toán là gì? Đau khổ thì dài đằng đẵng, đời người thì ngắn ngủi vô cùng.
(Trương Ái Linh ngữ lục)
Thời gian xanh ngắt, đó là vì chúng ta đều đang già đi. Đến nay nhìn lại, Bến Thượng Hải vận những chiếc áo gấm hoa lệ, cao quý mà yểu điệu, tuyệt thế mà đơn độc. Thành phố này, vào những năm ba mươi của thế kỷ trước, đã từng trải qua khói lửa liên miên thời loạn thế, dấy lên vô số sóng gió giang hồ. Chỉ là biển biếc hóa nương dâu, tất cả của tất cả đều bị khóa kín trong tòa thành Quá Khứ đó, đã sớm tĩnh mịch an bình từ lâu.
Cơn gió Dân Quốc thổi lướt qua mọi ngóc ngách của Bến Thượng Hải. Mà con người của thời đại đó, luôn mải miết đi tìm chốn về của nhân sinh trong cơn hoang loạn. Sau này, trong văn chương của Trương Ái Linh, chúng ta luôn đọc được một từ “loạn thế”. Nhìn lại hoàn cảnh nơi cả đời cô sinh sống, những câu chuyện cô trải qua, quả sự là hỗn loạn liên miên. Có thể tầm nhìn của tôi thiển cận, nên luôn cảm thấy thế sự mênh mông như gió mây, cho dù trong thời thái bình thịnh trị, cũng không thể trốn tránh được cuộc đời máu lệ đan xen.
Mẹ của Trương Ái Linh đã về Trung Quốc giữa thời loạn lạc, người phụ nữ tân tiến mấy lần ra nước ngoài này, đã sớm quen với rối ren, không sợ gió sương. Đối mặt với sự kiện mẹ về nước, bề ngoài tưởng chừng Trương Ái Linh không để tâm, nhưng kỳ thực trong lòng cô lại đang dâng trào một niềm vui vô tận. Bởi Trương Ái Linh lúc này đã là một thiếu nữ đương tuổi xuân thì xinh đẹp, khí chất Âu Mỹ lãng mạn mê hoặc lòng người toát ra từ trên người mẹ cô, khiến cô say đắm ngất ngây. Những phong cảnh tuyệt diễm, những câu chuyện truyền kỳ của nước ngoài mà mẹ kể, khiến cô hết lòng ngưỡng mộ và say mê. Khi ấy, Trương Ái Linh chán ghét bầu không khí trong gia đình, không thể kìm được mong ước muốn ra nước ngoài.
Mẹ trở về, Trương Ái Linh càng không muốn quay về căn nhà của cha, cô thường xuyên ở lì ở nhà mẹ từ sáng đến tối, đến khi trăng nhú lên mới lưu luyến không nỡ quay về. Nhiều lần như thế, cha cô rất phật ý, ông cảm thấy đứa con gái mà mình nuôi nấng, dạy dỗ bao năm nay, đã để hết tâm trí ở nhà bên đó. Đặc biệt, khi Trương Ái Linh đề xuất muốn đi du học ở nước ngoài, Trương Đình Trọng liền nổi giận, nghĩ con gái đã bị mẹ ruột xúi giục. Mẹ kế được thể mắng nhiếc: “Mẹ mày đã ly hôn còn muốn can thiệp vào việc nhà này. Nếu đã không thể từ bỏ được nơi này, thì sao không quay về? Tiếc là đã muộn một bước, quay về cũng chỉ đành làm vợ lẽ thôi!”.
Sự sỉ nhục như thế, khiến nỗi căm hận của Trương Ái Linh đối mẹ kế ngày càng tăng. Trước sau gì Trương Đình Trọng vẫn là một người bảo thủ, Hoàng Dật Phạn và Trương Mậu Uyên ra nước ngoài, khiến ông lĩnh hội một cách sâu sắc rằng, một người phụ nữ chỉ cần bước vào con đường của thời đại mới, là không thể tìm lại được vẻ đẹp trang nhã truyền thống của phụ nữ phương Đông nữa. Và quan trọng hơn nữa là, trong nhà đã phải chi một khoản tiền khổng lồ cho hai người hút thuốc phiện, đến tiền học đàn piano của Trương Ái Linh ông còn tiếc không cho, thì làm sao có thể tình nguyện bỏ tiền cho cô đi du học?
Chiến tranh Tùng Hộ (13/9/1937 – 26/11/1937) bất ngờ nổ ra, toàn bộ Bến Thượng Hải chìm trong hỗn loạn với khói lửa và thuốc súng. Có người bỏ nhà bỏ cửa để chạy trốn, có người ngồi chờ chết, mặc sức hưởng lạc. Trong đêm nghe tiếng pháo súng, không thể nào yên giấc. Trương Ái Linh xin cha cho đến ở nhà người cô mấy ngày, Trương Đình Trọng biết con gái đến nhà cô có nghĩa là đến nhà mẹ, trong lòng tuy không vui, nhưng cũng không nỡ từ chối, đành đồng ý.
Đến nhà mẹ, giống như chim mỏi về tổ, mặc bên ngoài loạn thế rối ren, nhưng trong lòng cô lại trong sạch như lưu ly, không bị phiền nhiễu. Nhưng thời gian thúc giục con người, chớp mắt thôi đã hai tuần trôi qua. Khi cô hoàn toàn không tình nguyện quay về nhà cha, đã nhìn thấy mẹ kế mặt mày sầm sì ngồi trong phòng khách, căn vặn cô: “Tại sao mày đi mà không nói trước với ta một tiếng?”. Trương Ái Linh không biết làm thế nào, chỉ lạnh nhạt trả lời: “Con đã nói với cha rồi”. Mẹ kế giận dữ quát: “À, nói với cha rồi! Trong mắt mày còn có ta không?”.
Lời vừa thốt ra, một cái tát giáng xuống khiến cho Trương Ái Linh nảy đom đóm mắt. Trương Ái Linh cảm thấy nhục nhã bội phần, vốn muốn đánh trả, nhưng bị bà vú già trong phủ ngăn lại. Lúc ấy, mẹ kế giả vờ chạy lên lầu, hét lớn: “Nó đánh tôi! Nó đánh tôi”, rồi cha Trương Ái Linh không thèm hỏi rõ ngọn nguồn, đã đánh đập cô một trận.
“Trong khoảnh khắc đó, tất cả đều trở nên vô cùng rõ ràng, tiếp đó trong phòng ăn tối tăm bên ngoài cửa chớp, thức ăn đã được bày lên bàn, chiếc ang cá vàng trống rỗng, trên chiếc ang bằng sứ trắng vẽ những sợi rong màu đỏ cam. Cha tôi giậm giậm chiếc dép lê, chạy bình bịch xuống lầu, tóm lấy tôi, chân tay vung lên loạn xạ, quát lớn: ‘Mày còn đánh người! Mày đánh cô ấy thì tao đánh mày! Hôm nay tao phải đánh chết mày!’. Tôi cảm thấy đầu tôi hết chúi về bên này lại chúi sang bên kia, hết lần này đến lần khác, tai tôi ù đi. Tôi ngồi trên mặt đất, nằm sóng soài trên đất, ông vẫn túm lấy tóc tôi mà đá liên tục. Cuối cùng bị mọi người giằng ra…”.
& ;STENT: .luv-ebook
Đây là đoạn Trương Ái Linh miêu tả tình cảnh lúc bấy giờ trong Chuyện riêng. Sở dĩ cô tả lại không tiếc lời như thế, là vì đây là lần đầu tiên trong cuộc đời cô phải gánh chịu một nỗi nhục nhã lớn như vậy. Cơn mưa đòn của cha đã phá tan chút lưu luyến cuối cùng của cô đối với gia đình này một cách triệt để. Chút tình thân vốn đã mỏng manh, đến giờ phút này đã hoàn toàn biến mất. Sau đó, Trương Ái Linh càng che giấu thật kỹ những tình cảm trong nội tâm của mình, cô không dám yêu thương dễ dàng. Bởi vì cô biết, cần phải lạnh lùng đối chọi với thế giới hoang mang này, thậm chí đến hận cũng cần dũng cảm, cần sức lực.
Nhìn những vết thương chồng chất của mình trong gương, Trương Ái Linh muốn khóc mà không có nước mắt. Ngày hôm sau, Trương Mậu Uyên nghe tin đến khuyên can. Mẹ kế vừa nhìn thấy người cô đã cười nhạt: “Đến để bắt thuốc phiện hả?”, không đợi người cô mở miệng, cha cô đã nhảy từ trên sập hút thuốc xuống, lấy tẩu thuốc phang thẳng vào đầu em gái, khiến người cô cũng bị thương, phải nhập viện. Trương Mậu Uyên muốn đến báo phòng Tuần bổ, nhưng lại cảm thấy chuyện này là chuyện xấu hổ của gia đình, thực sự quá mất mặt nên mới thôi không đi nữa.
Khi ấy Trương Đình Trọng giống như một con dã thú bị thương lên cơn giận dữ, đánh mất lý trí. Ông đem tất cả những nỗi uất ức bao năm nay, sự sa ngã của bao năm nay, và tất cả những đau buồn, trút lên người Trương Ái Linh. Có lẽ khi sự việc qua đi, ông mới nhanh chóng tỉnh ngộ, nhưng hối hận không kịp. Còn Trương Ái Linh nhiều năm về sau nhìn lại sự kiện này, sẽ cảm thấy kỳ thực cha mình vừa đáng thương lại vừa đáng trách biết bao. Sự thay đổi của một triều đại, đã khiến linh hồn của biết bao người đổi thay theo, khiến họ nhìn mà không hiểu bản thân xa lạ của mình.
Cha cô phao tin rằng muốn dùng súng bắn chết cô. Trương Ái Linh bị giam trong một căn phòng trống. Đây là nơi cô đã chào đời, căn nhà gánh cả trăm năm sương gió này, đến nay lại trở nên hoang lạnh như thế, chẳng còn tình người như thế. Ánh trăng màu xanh tối chiếu trên ván sàn, âm thầm ẩn chứa những ý đồ giết người. Trương Ái Linh biết cha không thể giết cô, nhưng cô lo rằng, cứ bị giam như thế vài năm, đến khi được ra ngoài, cô sẽ chẳng còn là cô nữa. Ngồi tựa vào hàng lan can tre, bầu trời xanh thăm thẳm, khói súng vẫn như xưa, trong lòng cô mong đợi sẽ có một phát đạn rơi vào giữa nhà cô, dù có phải cùng chết với bọn họ cô cũng cam lòng.
Hoa bạch ngọc lan bên ngoài cửa sổ đã nở những đóa hoa to trắng muốt. Trương Ái Linh nói, nó giống như một chiếc khăn tay bị nhuốm bẩn, lại giống như một tờ giấy hỏng bị vứt bỏ bị lãng quên nơi đó. Xưa nay cô chưa từng gặp một loài hoa nào lẳng lơ mà xúi quẩy đến thế. Có thể thấy, tâm trạng của một người quan trọng đến nhường nào, cảnh tượng đẹp đẽ lúc ấy, đối với Trương Ái Linh cũng thành vô nghĩa mà thôi.
Trương Ái Linh bị ốm, trận ốm này kéo dài đến nửa năm. Khi mơ màng nằm trên giường bệnh, nhìn bầu trời thu đông màu xanh nhạt, quên đi triều đại, quên đi năm tháng. Cô cảm thấy mình đã già đi biết bao nhiêu năm, rồi sẽ chết đi trong mông lung như thế. Nhưng cô cũng chưa từng ngừng ý nghĩ trốn chạy, dù cho cô đã sớm bị cầm tù đến mức giống như một cái xác sống vô hồn.
Trong một đêm giữa mùa đông, cuối cùng Trương Ái Linh cũng đợi được cơ hội. Được sự giúp đỡ của người hầu Hà Can, nhân lúc hai viên tuần cảnh đổi ca, cô đã khéo léo trốn ra ngoài không gây ra một tiếng động nào. Khi thực sự đứng trên đường phố lạnh căm căm, dưới đèn đường chỉ thấy một vùng giá lạnh, Trương Ái Linh thấy “Thế giới thân thương biết bao! Tôi vội vã đi dọc phố, mỗi bước chân trên mặt đất đều là một nụ hôn kêu vang. Hơn nữa, tôi còn mặc cả giá tiền với một phu xe ở cách nhà tôi không xa, tôi thực sự sung sướng vì tôi còn chưa quên cách mặc cả như thế nào…”. Trương Ái Linh bấy giờ giống như một chú chim bị thương vì cầm tù, chỉ cần được chắp cánh, là sẽ nhớ ra phải bay lên như thế nào.
Bị giam cầm gần nửa năm, chịu hết mọi giày vò, Trương Ái Linh cảm nhận rằng, trong sân khấu nhân gian mênh mang này, hóa ra sống một mình cũng không đáng sợ đến vậy. Trái tim mỏng manh của cô bắt đầu trở nên cứng rắn hơn, ung dung hơn. Cô tin rằng, dù con tim đã nhiễm sương tuyết, chỉ cần mở cửa sổ ra, hoa đào sẽ rực hồng, dương liễu vẫn xanh non.
Chuyến ra đi lần này của Trương Ái Linh có nghĩa là đã đoạn tuyệt hoàn toàn với căn nhà cũ đó, cắt đứt với căn nhà của cha. Mẹ kế đem đồ của cô, cái thì cho, cái thì vứt, coi như cô đã chết. Nhưng Trương Ái Linh không vì thế mà buồn, sự lạnh lùng vô tình của họ đối với cô là một sự giải thoát cho linh hồn. Trên thế gian này, yêu thương là nợ nần, hận thì không.
Trương Ái Linh bỏ đi với hai bàn tay trắng, điều này chắc chắn sẽ tăng thêm gánh nặng kinh tế ẹ cô. Khi ấy, cô của Trương Ái Linh vì chơi cổ phiếu mà thiệt hại một khoản lớn. Xe hơi bán rồi, tài xế và người làm cũng cho nghỉ. Cảnh hai người đẹp đơn thân từ nước ngoài mới về, ra vào lên xe xuống ngựa, trước sau người hầu kẻ hạ của năm nào đã một đi không trở lại, mơ hồ như cách biệt từ đời nào.
Trong Đồng ngôn vô kỵ, Trương Ái Linh có viết một đoạn như thế này: “Hỏi xin mẹ tiền, ban đầu đó là một việc thân thiết thú vị, bởi vì tôi luôn yêu mẹ bằng một tình yêu kiểu romantic… Thế nhưng sau này, cứ hai, ba ngày lại ngửa tay xin tiền mẹ trong lúc mẹ khốn quẫn, chính là sự giày vò tính tình của mẹ, giày vò sự vong ân phụ nghĩa của bản thân, những nỗi khó xử vụn vặt ấy, từng chút từng chút hủy hoại tình yêu của tôi”.
Cô hoang mang, thậm chí hoài nghi mình có xứng đáng được mẹ chi trả như thế hay không. Cô gái vừa tự ti lại vừa tự cao này, thường xuyên cảm thấy bản thân mình ra rời ngày tháng, đi trên con đường hồng trần không thuộc về mình. Thế nhưng cuộc đời của ai mà không phải như vậy, bạn đợi chờ ngày tháng cứ thế yên lặng trôi đi, nhưng lại luôn bị những điều bất ngờ đột nhiên quấy nhiễu.
May mắn là, những người bị ly tán, có một ngày sẽ được gặp lại trong rừng cây. Những chuyện đã bỏ lỡ, rốt cuộc sẽ được đền bù bằng một cách khác. Thế sự hỗn mang, bóng tối muôn dặm, đi qua hết thảy sẽ là non xanh nước lặng, mây nhạt gió nhẹ.
Năm tháng Hương Cảng
Sự sụp đổ của Hương Cảng đã tác thành cho cô. Thế nhưng trong cái thế giới không thể giải thích rõ này, ai biết được cái gì là nhàn, cái gì là quả? Ai biết được, có lẽ chính vì muốn tác thành cho cô, mà cả thành phố lớn này đã bị lật đổ.
(Trương Ái Linh ngữ lục)
Có một tòa thành gọi là Hương Cảng. Đây không đơn giản chỉ là một tòa thành, mà còn là một tòa Cảng Đảo[1]. Đã có lúc, tòa thành này cách chúng ta rất xa, xa tựa núi dài sông sâu như thể cách một đất nước; lại có lúc rất gần chúng ta, chỉ bằng khoảng cách của một sớm một chiều. Còn chúng ta đều là những hạt bụi nhỏ nhoi du ngoạn trong tòa thành này, những người đến rồi đi, lướt qua nhau giữa dòng người, phiêu lãng chính là chốn về tốt nhất.
[1] Cảng Đảo hay Hương Cảng là cách gọi tắt của đảo Hương Cảng (Hồng Kông). Trong bản dịch này, chúng tôi dùng cách gọi cũ Hương Cảng để phù hợp với bối cảnh thời Dân Quốc.
Trương Ái Linh từng là khách qua đường của tòa thành này, thời gian cô lưu trú ở đây, nói dài không dài, nói ngắn cũng không ngắn, chỉ ba năm mà thôi. Từ khi trốn ra khỏi nhà của cha, hàng ngày Trương Ái Linh đều chăm chỉ học bổ túc bên nhà mẹ, chuẩn bị thi vào đại học London. Cô thông minh bẩm sinh quả không phụ kỳ vọng, đã thi đỗ vào đại học London. Nhìn thấy ước mơ du học đã sắp thành hiện thực, thế nhưng chuyện tốt luôn gặp nhiều gian nan, chiến tranh ác liệt diễn ra không ngừng, khiến Trương Ái Linh không có cách nào đi Anh được, đành phải đổi sang đi Hương Cảng.
Năm 1939, cô gái 19 tuổi Trương Ái Linh đến Đại học Hương Cảng để chuyên nghiên cứu văn học. Cô gái cao gầy này, mặc một chiếc sườn xám màu trắng, xách chiếc va li da cũ mà mẹ cô đã dùng khi ra nước ngoài, cứ thế một mình đi xuống phía Nam. Có lẽ trong cô sẽ cảm thấy một chút bất an đối với thành phố xa lạ này. Nhưng cô đã luôn mong ước được độc hành từ lâu, chỉ cần đi khỏi Thượng Hải, là cô có thể sống một cuộc sống giản đơn phóng khoáng, có thể làm chủ cuộc đời mình.
Khi thuyền cập bến Hương Cảng, Trương Ái Linh đã được thưởng thức sắc màu tuyệt mỹ mà chỉ tòa thành này mới có. Sau này, ấn tượng đầu tiên về Hương Cảng được cô viết lại trong Mối tình khuynh thành: “Nhìn ra xa, thứ bắt mắt nhất là những tấm biển quảng cáo cỡ lớn xung quanh bến tàu, nào đỏ, nào hồng, nào da cam, tất cả đều in trên nền biển xanh ngắt, từng sọc từng sọc, từng tầng từng tầng, những sắc đối lập đầy kích thích, mảng trồi lên mảng hằn xuống”[2]
[2] Chuyện tình giai nhân (tên gốc Mối tình khuynh thành), Trương Ái Linh, do Trần Quang Đức dịch.
Dẫu đã quen nhìn những cảnh vật huyền ảo, đã sớm hiểu rất rõ những khung cảnh phồn hoa, nhưng Trương Ái Linh vẫn cố chấp tin rằng, mỗi thành phố đều có những câu chuyện và vẻ đẹp riêng không thể nói bằng lời. Cô biết, thành phố này có thể giữ cô ở lại, nhưng cũng chỉ trong một quãng thời gian ngắn ngủi. Dẫu luôn tin rằng, mình là một cô gái tuyệt trần, nhưng điều mà cô mong đợi, cũng chỉ là một cuộc sống giản đơn.
Trương Ái Linh rời xa quê nhà để đi học, người lo lắng cho cô nhất vẫn là người mẹ và người cô Trương Mậu Uyên. Họ sắp xếp một người tên là Lý Khai Đệ đón cô ở bến cảng. Lý Khai Đệ là mối tình đầu của người cô Trương Mậu Uyên, từng gặp gỡ nhau trên chuyến tàu sang London, tình yêu của họ là tình yêu sét đánh. Nhưng họ lại không nên duyên phận, Lý Khai Đệ sau này yêu người khác, rồi kết hôn, còn Trương Mậu Uyên vẫn phòng không năm mươi năm. Nhưng có lẽ số phận đã định tình duyên, ở tuổi xế chiều họ lại được trùng phùng lần nữa, cùng nắm tay nhau đón buổi hoàng hôn.
Đại học Hương Cảng tọa lạc trong một tu viện kiến trúc Pháp ở lưng chừng núi, hai bên con đường núi hoa dại nở đầy, sắc đỏ như lửa đốt. Sau này, rất nhiều cảnh trí ở nơi đây đều trở thành bối cảnh trong tiểu thuyết của Trương Ái Linh. Nếu những năm trung học của Trương Ái Linh mang một màu xám xịt như cô thường nói, thì những năm tháng đại học có lẽ đã mang đến cho cô rất nhiều màu sắc mà cô không ngờ tới.
Sinh viên của Đại học Hương Cảng phần lớn đến từ các nước thuộc khu vực Đông Nam Á, là những cô gái của phú thương Hoa kiều. Nếu là sinh viên bản địa, thì gia cảnh của họ cũng phải rất khá giả. Những tiểu thư giàu có này, tiêu tiền như nước, hoạt động xã giao nhiều như sao trên trời, vốn tiếng Anh của họ rất tốt, còn trình độ Trung văn lại chỉ ở mức biết chữ. Vì sống dựa vào mẹ, nên so với họ, Trương Ái Linh rõ ràng thanh bần hơn rất nhiều.
Trong Tiểu đoàn viên, Trương Ái Linh viết: “Trong ngôi trường mà con gái ông trùm cao su nhập học này, chỉ có cô là không có bút máy (chỉ có thể dùng bút chấm mực), lúc nào cũng mang theo một bình mực nước, nhìn vô cùng nổi bật”. Nhằm tiết kiệm chi phí, cô không dám tham gia bất cứ hoạt động xã giao nào. Trong ba năm học ở Hương Cảng, cô thậm chí còn không học nhảy, bởi cô không có nhiều tiền để mua váy khiêu vũ.
Vào trường không lâu, Trương Ái Linh đã gặp phải một chuyện khiến cô bối rối khó xử. Trong ký túc xá có một nữ sinh tên là Chu Diệu, cha là một hào phú, bỏ tiền ra mua cả một hòn đảo độc lập, rồi xây một tòa biệt thự tráng lệ xa hoa trên đó. Cô ấy mời tất cả bạn bè trong ký túc xá đến đó chơi một ngày, đi đến đó phải thuê một chiếc thuyền nhỏ, cả đi cả về mỗi người sẽ mất khoảng mười mấy đồng đi thuyền. Vì không nỡ bỏ ra khoản chi phí ngoài hạn mức này, nên Trương Ái Linh xin với bà sơ là không đi. Bà sơ hỏi ngọn ngành, Trương Ái Linh đành phải nói rõ sự tình. Cha mẹ ly dị, cô buộc phải ra ngoài sống. Với thu nhập không đáng là bao, mẹ cô nuôi cô học đại học không hề dễ dàng, cho nên, cô không muốn mất quá nhiều tiền để tham gia những hoạt động xã giao đó. Khi mới đến đây, Trương Ái Linh tự cảm thấy cực kỳ tủi hổ. Nếu như không phải vạn bất đắc dĩ, cô hy vọng tất cả những cảnh ngộ như thế, cả đời này sẽ không phải nhắc lại với bất cứ ai nữa. Nào ngờ bà sơ lại không tự mình quyết định được, liền đem chuyện này nói với viện trưởng tu viện, cuối cùng tất cả mọi người đều biết chuyện.
Nghèo không phải là cái tội, nhưng vô hình trung nghèo lại trở thành một nỗi nhục. Bởi những nữ sinh lớn lên trong nhung lụa kia, làm sao có thể hiểu được sâu sắc nỗi cơ cực của cuộc sống. Họ cho rằng, nghèo khiến người ta mất thể diện, thậm chí đánh mất sự tôn nghiêm. Cho nên, dù có thế nào, cũng phải phô diễn sự vinh hoa phú quý trước mặt người khác, mới không phụ những năm tháng như gấm như hoa này.
Chỉ là sự sang hèn của một người, đâu phải thứ mà bạn có thể lựa chọn? Dẫu Trương Ái Linh là con cháu hào môn, danh gia vọng tộc, nhưng mấy chục năm ngắn ngủi, tất cả vinh hoa đã bị một cơn gió thổi sạch bay. Cuộc đời xưa nay chưa bao giờ có sự an ổn tuyệt đối, trong cơn khốn cùng, duy chỉ có tự cứu mình, mới có thể giải thoát cho chính mình.
& ;STENT: .luv-ebook
Cách Trương Ái Linh tự giải thoát ình, đó chính là phấn đấu học hành, để gột tẩy nỗi nhục nghèo hèn. Cô nỗ lực học tiếng Anh, cuối cùng đã có thể đọc thuộc toàn bộ bài thơ Paradise Lost của John Milton. Trong ba năm, cô đều viết thư ẹ và cô của mình bằng tiếng Anh. Những năm cuối đời sống ở Mỹ, đã từng có giáo sư nói rằng cô viết lách bằng tiếng Anh còn giỏi hơn và có văn phong nghệ thuật hơn người Mỹ rất nhiều.
Sự nỗ lực của cô cuối cùng đã không uổng công, thành tích các môn của cô đều đứng thứ nhất. Năm thứ hai, một mình cô đã giành được hai học bổng của năm thứ hai khoa Văn học, Đại học Hương Cảng. Có một vị giáo sư quốc tịch Anh đã vì chuyện này mà kinh ngạc cảm thán: “Tôi dạy học suốt mười mấy năm, chưa bao giờ thấy có sinh viên nào lại đạt điểm điểm số cao như vậy!”. Bởi vì xuất chúng, nên toàn bộ học phí, tiền ăn ở ký túc xá của cô đều được miễn, nghe nói sau khi tốt nghiệp cô còn có thể được gửi đến đại học Oxford để đào tạo sâu hơn và được đào tạo hoàn toàn miễn phí.
Dần dần, bạn bè cùng lớp đã quên mất sự nghèo túng của cô, thay vào đó là sự hâm mộ và ngợi khen. Nhưng ở đây rốt cuộc vẫn không phải là trường nữ sinh St’s Maria, nơi có những thiếu niên có tâm hồn đơn thuần và tinh khiết. Những cô gái Hoa kiều nơi đây mang theo cảm giác ưu việt bẩm sinh, tùy ý buông thả cuộc đời của mình, giống như những đóa hoa dại hoang dã đỏ như lửa thiêu đốt suốt dọc đường núi đó. Họ không có cách nào hiểu được cô gái có một nửa là cổ điển, một nửa là thời thượng này, càng không thể nào hiểu được sự cao ngạo đầy tôn quý và thế giới nội tâm sâu sắc đằng sau văn chương của cô ấy.
Những nữ sinh tình ý chớm nở này, xinh đẹp như nụ hoa đầu cành giữa trời xuân, chúm chím đợi lúc bừng nở. Họ muốn tụ hội với những người thưởng hoa trong buổi thịnh yến thanh xuân này. Trong Tiểu đoàn viên Trương Ái Linh từng viết: “Chớm hè, từng đám nam sinh tản bộ trên núi, nắm tay nhau xếp thành một hàng dài, đi đi lại lại trên đường cái, đồng thanh hát những bài hát thịnh hành. Có lúc, họ còn gọi tên của nữ sinh trong ký túc xá, gọi một tiếng, là một tràng cười ồn ào nổi lên theo”.
Dẫu cho, cuộc sống đầy màu sắc ở Đại học Hương Cảng khiến Trương Ái Linh kinh ngạc và vui sướng, nhưng trong những người thưởng hoa đến rồi đi đó, mãi vẫn không tìm thấy người mà cô muốn tìm. Những năm xế chiều, khi nhớ lại, Trương Ái Linh nói: “Tôi cô độc đã thành quen, khi còn học đại học, bạn bè cùng lớp thường nói họ nghe mà không hiểu những gì tôi đang nói, nhưng tôi cũng không buồn để ý”.
Không phải là cô cự tuyệt sự bừng nở, mà là cô không gặp được người đáng để cô tỏa sáng vì họ. Dáng dấp bề ngoài của cô tưởng chừng như yếu đuối, nhưng thực ra cô mang trong mình một sự bền vững khôn tả. Không có ai dám tùy tiện gõ cửa trái tim cô. Ước mơ trong sâu thẳm nội tâm trước sau đã không thể viên mãn, cô đành giản đơn sống qua ngày trong sự thiếu sót đáng tiếc. Cả mái trường này, thậm chí cả thành phố này, đều đầy rẫy những đóa hoa như lửa đó. Mà thế giới của cô, hoa lê trắng hơn tuyết, thanh khiết như buổi đầu.
Khi người khác đang thỏa sức giải phóng tuổi thanh xuân của mình, Trương Ái Linh đã tìm được nơi thích hợp với bản thân, đó chính là thư viện. Cô gửi gắm tình cảm vào nơi đây, quên đi mình đang cô độc biết bao. Bầu không khí trong thư viện rất tĩnh mịch, phảng phất mùi thơm lành lạnh của sách vở, khiến cô không thể không yêu thích. Trên giá sách còn bày đầy những tấu chương của đại thần, tăm ngà, trong những chiếc túi gấm nhét kín những bản in tranh ngũ sắc của lễ phục thời Thanh, tất cả mang đến cho cô một cảm giác quen thuộc đã lâu mới thấy.
Ngồi ở thư viện giống như ngồi trong tòa điện của lịch sử, có thể quay ngược trở lại các triều đại, thu hoạch được rất nhiều niềm kinh ngạc vô danh. Tháng ngày dài đằng đẵng, chầm chậm trôi ở nơi này, vừa chân thực lại vừa hư ảo. Thi thoảng ngước mắt nhìn ra ngoài cửa sổ, ngắm mưa mù và núi xanh, trái tim của cô, yên tĩnh như thế, yên tĩnh đến mức bụi trần cũng không nỡ rớt xuống.
Hóa ra, chỉ cần nội tâm trầm tĩnh, thì cho dù bạn đặt mình ở nơi phố thị phồn hoa đến đâu, vẫn có thể trong sáng giản đơn. Chẳng có quãng đời nào là không phải trải qua mưa gió dập vùi, có lẽ không đến mức kính sợ, nhưng cũng phải được tôn trọng. Nhưng chúng ta vẫn phải đi tiếp, làm theo quy luật của thế tục, tiếp tục đi, không thiên không lệch, không kinh hoảng, không lo toan. Tôi tin rằng, những thứ mà Hương Cảng mang đến cho Trương Ái Linh, chắc chắn còn nhiều hơn thế.
Xem tiếp: Chương 8
